Alman otomotiv sektöründeki kriz derinleşiyor

Volkswagen’in kararı Alman otomotiv endüstrisinin içinde bulunduğu krizi derinleştirirken, otomotiv dalı, yüksek vergi oranları, artan elektrik fiyatları, geniş bürokrasi nedeniyle ülkede rekabet gücünü kaybediyor.

Otomotiv sanayisinin zayıflığı Alman yetkilileri düşündürürken, iktisadın büyüme suratını yavaşlatmaya devam edeceği bedellendiriliyor.

Otomotiv dalında fazla katma paha ve istihdamın Almanya’da kalması için siyasi irade daveti yapılırken, Alman siyasalların Çin ile araba tarifeleri konusunda yaşanan uyuşmazlıklar, yüksek elektrik fiyatları ve Avrupa Birliği etraf düzenlemeleri konusunda hareket yapamaması dikkati çekiyor.

Otomotiv kesimi ülkede katma pahanın yüzde 5’ini oluşturuyor

Alman otomotiv sanayisindeki kriz, gözden kaçan trendlerin, yapısal meselelerin ve jeopolitik risklerin karmaşık bir etkileşimiyle ortaya çıkarken, otomotiv sanayisi bir vakitler Alman iktisadının bel kemiğini oluşturuyordu.

Sektör, Almanya’da toplam katma bedelin yüzde 5’ini oluştururken istihdamın yüzde 3’ünü sağlıyor. Gelir açısından ise açık orta en büyük sanayi kesimi.

Alman otomotiv üreticileri geçen yıl 272,6 milyar avro kıymetinde ihracat yaptı. Bu da toplam ihracatın yüzde 17,3’üne denk geliyor.

Haziran 2024 prestijiyle Alman otomotiv dalında tedarikçiler hariç yaklaşık 773 bin kişinin istihdam edildiği kayıtlara geçerken, kesimin istihdamı 2023’e nazaran yüzde 0,8 azaldı.

Sanayide çalışanların yaklaşık yüzde 14’ü otomotiv bölümünde. Bu da otomotiv dalını, 952 bin çalışanı olan makine mühendisliğinden sonra iş gücü açısından en büyük ikinci sanayi kesimi pozisyonuna taşıyor.

Bu ortada, yaklaşık yüzde 13’lük hissesiyle ABD, Alman araba ihracatının en çok değerli pazarı, ABD’yi Birleşik Krallık ve Çin takip ediyor.

Alman iktisadı büyümede zorlanıyor

Yapısal problemlerin da ekonomiyi frenlediği Almanya’da, bir vakitler epey başarılı olan “Ucuz güç ve orta malı ithal et, bunları işle ve yüksek kaliteye sahip mal olarak ‘Made in Germany’ algısıyla değerli bir biçimde ihraç et” başlıklı iş modeli artık işe yaramıyor.

Kovid-19 salgını, tedarik zinciri kesintileri, Rusya-Ukrayna Savaşı gibisi son periyotta yaşanan çok sayıda kriz, Alman iktisadının zayıf taraflarını su yüzüne çıkarırken, ülkenin; jeopolitik problemler, iklim değişikliği, dingin iktisat ve demografik zorlukların üstesinden gelme konusunda birtakım sıkıntılarla karşı karşıya bulunması da dikkati çekiyor.

Almanya’nın hala “kendi ürettiği bürokrasi, kurallar ve prosedürler altında da ezildiği” belirtiliyor.

Alman iktisadı, “Çok az yatırım, çok fazla bürokrasi ve çok yüksek lokasyon maliyetleriyle” sıkışırken, iç ve dış siyasi çalkantıların ortasında Avrupa’da ve milletlerarası alanda geride kalarak taban kaybediyor. Tarihi olarak globalleşme ve ucuz güç girdilerine dayanarak fiyatların ve ömür standartlarının yükselmesini sağlayan Alman büyüme modeli yapısal zorluklar ve jeopolitik risklerle karşı karşıya.

Küresel ticarette korumacılık artıp bir taraftan Rusya-Ukrayna Savaşı güç maliyetlerini yükseltirken, Almanya’nın gerçek GSYH büyümesi Kovid-19’dan beri G7’de en alt sıralarında yer alıyor. İktisatta ABD ve Çin’e ticari bağımlılık, yüksek güç fiyatları, yatırım harcamalarının yetersizliği ve berbatlaşan demografik şartlar gibisi zorluklar kelam konusu.

İhracata bağımlı olan ve ülkenin GSYH’nin neredeyse yüzde 30’unu oluşturan Alman endüstrisi global iktisattaki yavaşlamadan, artan Çin rekabetinden ve Rusya-Ukrayna Savaşı’ndan sonra yüksek güç fiyatlarından olumsuz etkileniyor.

Yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0,3 küçülen ülke iktisadı, üçüncü çeyrekte yüzde 0,2 büyüme kaydederek teknik resesyona girmekten kurtulmuştu.

Hükümet, iktisatta bu yıl yüzde 0,2 küçülme bekliyor. İktisat bu yıl da küçülürse 2023’te olduğu gibisi G7 ekonomileri ortasında daralan tek ülke olacak.

Ülkede Sosyal Demokrat Parti (SPD) ile Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’nin (FDP) oluşturduğu koalisyon hükümeti, iklim amaçları, eyalet seçimlerindeki mağlubiyetler ve iktisattaki külfetler nedeniyle yaşanan son tartışmaların akabinde 6 Kasım’da dağılmıştı. Yaklaşık 20 yıl sonra birinci kere erken seçime gidecek olan ülkede seçim tarihi 23 Şubat olarak planlanıyor.

Bu ortada ocak ayında yeniden ABD Başkanı olarak yemin edecek olan Trump, seçimi kazanırsa dış ticaret açığını azaltmak ve yerli üretimi desteklemek için gümrük vergilerini çok kıymetli ölçüde artıracağını açıklamıştı.

Analistler, Trump’ın AB ithalatına gümrük vergileri yoluyla daha fazla muhafazacı bir siyaset uygulamasının ihracata dayalı Alman iktisadı için düzgüne işaret olmadığını kaydediyor. ABD, Alman mallarının en büyük alıcısı pozisyonunda ve Almanya’nın ihracatının yaklaşık yüzde 10’una sahip.

Çinli şirketler elektrikli hareketliliğe erken yatırım yaparken, Alman şirketler tereddütte kaldı

Alman otomotiv sanayisi uzun müddet klâsik yanmalı motorlara bağlı kalarak, elektrikli hareketliliğe (elektromobiliteye) yatırım yapamaya tereddütle yaklaşırken, Tesla ve BYD gibisi Çinli şirketler elektrikli hareketliliğe erken yatırım yaptı.

Uzmanlar, Alman otomotiv üreticilerinin, başarılı içten yanmalı motor modellerini ihraç etmeye odaklandığını tabir ederek, dönüşüm muhtaçlığını hafife alan bu üreticilerin elektrikli hareketliliğe geçişi kaçırdığı kantinde.

Elektrikli araçlara geçiş, otomotiv bölümü için ülkede ve Avrupa Birliği (AB) nezdinde çeşitli düzenlemeler ve ham unsur tedariki nedeniyle şiddetli bir süreç içerisinde. Kesim, Asyalı üreticilerin hakim olduğu batarya teknolojisine büyük yatırımlar yaparken, artan maliyetlerle boğuşmak zorunda kalıyor.

Alman hükümetinin Ulusal Araba Platformu (NPM) tarafından yapılan bir çalışmaya nazaran, ülkenin yanmalı motorları bırakıp elektrikli arabalara geçmesi de değerliye mal olacak.

Elektrikli arabaya geçişle ülkede 2030’a kadar 410 bin kişinin işsiz kalması bekleniyor. Yaşanacak iş kaybının ana sebebi de elektrikli motorların petrolle çalışan motorlara nazaran daha az kesim bulundurduğu için üretimde daha az çalışana ihtiyaç duyulması.

İçten yanmalı bir motora en az 1200 modül monte edilirken, elektrik motorunda yaklaşık 200 adet modül ile üretim yapılabiliyor. Araba üretiminin ve kullanılan modül sayısının düşmesi birçok araba modül tedarikçisini etkiliyor ve personel çıkarılmasına sebep oluyor.

Elektrikli araba üretiminde katma kıymetin çok değerli bir kısmını oluşturan batarya hücresi üretiminde Alman otomotiv kesiminin geç kaldığı da söz ediliyor.

Kriz tedarikçileri de vuruyor

Almanya’da otomotiv üreticilerinin içinde bulunduğu derin kriz, başta yedek modül olmak üzere tedarikçileri de olumsuz etkiliyor.

Tedarikçiler düşen siparişler ve artan maliyetlerle karşı karşıya kalırken, birçoğu elektrikli hareketlilik ihtiyaçlarını karşılamak için işten çıkarmalar ya da tekrar yapılanma planlıyor.

Son aylarda Volkswagen, Ford, ZF WABCO ve Continental, fabrikalarında binlerce emekçinin işten atılacağı haberlerinin basında yer alması dikkati çekiyordu.

Alman otomotiv ve sanayi tedarikçisi Schaeffler, 5 Kasım’da 2 bin 800’ü Almanya’da olmak üzere Avrupa’da 4 bin 700 kişiyi işten çıkaracağını duyurmuştu.

23 Kasım’da otomotiv kesiminin çok değerli tedarikçilerinden Bosch, otomotiv ünitesinde 3 bin 800’ü Almanya’da olmak üzere, dünya genelinde 5 bin 500 kişiyi işten çıkaracağını açıkladı. Bosch, ilaveten üretim tesislerinde kısa mesaiye gidileceğini açıkladı.

Otomobil kesim tedarikçisi Johann Vitz GmbH de 106 yıllık geçmişinin akabinde iflas müracaatında bulunarak yine yapılanma sürecine girdi.

İstihdam kaybının devam etmesi bekleniyor

Alman Otomobilciler Birliği de (VDA) elektrikli araçlara geçişin Alman otomotiv sanayisine gelecek on yıl içinde 140 bin ek istihdama mal olacağını hesaplıyor.

Sektördeki istihdam yapısı “demografi ve karbonsuzlaşma” ile esaslı bir dönüşümle karşı karşıya ve bu dönüşümün 2035’e kadar yaklaşık 190 bin kişinin iş kaybına yol açması bekleniyor.

VDA’nın yaptırdığı araştırmaya nazaran, 2035’e kadar daldaki iş gücü arzı demografik nedenlerden ötürü yüzde 6,3 düşecek.

Almanya’da 2019-2023 periyodunda istihdamda görülen 46 bin kişilik azalış temelde elektrikli araçlara geçişten kaynaklanırken, azalma eğilimi devam ederse 2035’e gelindiğinde otomotiv dalında istihdam sayısı yaklaşık 190 bin kişi düşecek.

Çin tesiri

Almanya’nın başka büyük Avrupa ekonomilerine kıyasla Çin’e daha fazla bağımlı olması dikkati çekerken, Çin’in Almanya’dan satın aldığı arabaları daha fazla üretebilmesi iktisadın büyümesini zorlaştırıyor.

Çin, başta Alman araba üreticileri olmak üzere Alman şirketleri için hem satış hem de büyüme açısından büyük kıymet taşıyor. Alman şirketleri, global pazar için Çin’deki en son teknolojileri geliştiriyor ve test ediyor. Alman endüstrisinde kullanılan orta eserlerin çoğunluğunun Çin’den geldiği belirtiliyor.

Alman arabaları Çin’de ağır talep görüyor. Alman otomotiv üreticileri Volkswagen, Daimler ve BMW gelirlerinin yüzde 30’dan fazlasını Çin’den gelmesi dikkati çekiyor.

Çin uzun vakittir Alman araba üreticileri için merkezi bir büyüme pazarı olurken, Mercedes, Audi ve BMW gibisi markalar büyüyen Çin orta sınıfında büyük bir popülerliğe sahip.

Çinli üreticiler ortayı büyük ölçüde kapatırken, BYD, Nio ve Geely Çin iç pazarına giderek daha fazla hakim oluyor ve artık Alman üreticilerin Çin’deki pazar hissesi çok değerli ölçüde düşüyor.

Son yıllarda Avrupa ülkelerinde satılan elektrikli arabalarda Çin üreticilerinin hissesi süratle yükseliyor. Çin’de üretilen düşük fiyatlı ve sübvanse edilmiş elektrikli arabaların satışları rakiplerini geride bırakıyor.

Çin’de, BYD, SAIC ve Geely gibisi markalar ile Tesla ve farklı Avrupa şirketlerin araçlarının üretimi yapılıyor.

Alman endüstrisinin gitgide zayıflaması, Çinli şirketlerin teknolojik olarak ortayı kapatması hatta Uzak Doğulu şirketlerin yenilenebilir güç ve otomotivde Almanları geride bırakması Almanya’da “Çin Şoku” olarak tartışılıyor.

Elektrikli araçlara yönelik zayıf talep

Alman üreticiler, elektrikli model sayılarını artırmalarına karşın, talep beklentilerin gerisinde kalması dikkati çekiyor.

Uzmanlar, devlet teşviklerinin yetersiz kalması, yüksek satın alma maliyetleri ve sürdürebilir olmayan şarj altyapısını buna neden olarak gösteriyor.

BYD gibisi Çinli üreticilerin daha düşük üretim maliyetlerinden faydalanarak, daha ucuz ve teknolojilik araçlar sunması da Alman üreticileri olumsuz etkiliyor.

Çin’deki yavaşlama Alman otomotiv üreticilerini satışlarını olumsuz etkiliyor

Çin’deki yavaşlama Alman araba üreticilerin satışlarını da olumsuz etkilerken, üreticiler bu yıl için kar varsayımını arka arda düşürmek zorunda kalıyor.

Yüksek maliyetlerle çaba eden Volkswagen (VW) Grubu’nun, temmuz-eylül periyodunda net karı yıllık yüzde 64 düşerek 1,58 milyar avroya geriledi.

Grubun geçen yıl temmuz-eylül devrinde 4 milyar 894 milyon avro olan özel kalemler öncesi karı da bu yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 41,7 düşüşle 2 milyar 855 milyon avro oldu. Kümenin, üçüncü çeyrekteki araç satışları ise bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 8,3 düşerek 2 milyon 122 bine geriledi.

Volkswagen’in iştiraki Audi’nin yılın üçüncü çeyreğinde fliyet kârı bir evvelki yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 91 düşerek 106 milyon avroya indi.

Yine Alman otomotiv üreticisi Mercedes-Benz’in karı üçüncü çeyrekte Çin’deki zayıf lüks araba satışları nedeniyle azaldı.

Şirketin temmuz-eylül devrinde düzeltilmiş fliyet karı (FAVÖK), geçen yılın tıpkı devrine kıyasla yüzde 48 azalarak 2 milyar 517 milyon avroya geriledi. Şirketin net karı ise yüzde 53,8 düşüşle 1 milyar 719 milyon avroya indi.

Diğer Alman lüks araba üreticisi BMW Group’un yılın temmuz-eylül devrinde karı Çin’deki satışların düşmesi ve araçların geri çağrılması nedeniyle yıllık yüzde 84 düşerek 476 milyon avroya indi.

Söz konusu periyotta şirketin en büyük pazarı olan Çin’deki (Mini markası dahil) araç teslimatlarının yüzde 29,8 azalarak 147 bin 691’e düşmesi dikkati çekti.

BMW, Çin’deki talebin durağanlaşması nedeniyle satışlarının etkilendiğini ve tüketici talebinin zayıf kaldığını bildirerek, bu yıl için satış varsayımlarını aşağı çekmişti.

Alman otomotiv dalındaki krizin öteki nedenleri

Almanya’daki üretim maliyetleri, yüksek güç fiyatları ve fiyatlar nedeniyle öbür ülkelere kıyasla çok değerli ölçüde yüksek kalırken, düşük kar marjlı giriş düzeyi modellerin bu şartlar altında karlı bir biçimde üretilmesi güç oluyor.

Almanya’da birçok araba fabrikasının ortalama kapasite kullanımı üçte iki düzeyine düşerken, bu da tesislerin verimliliğini etkiliyor ve araç başına sabit maliyetleri artırıyor. Bu durumun Alman üreticilerin maliyet sıkıntısını daha da kötüleştirdiğine ve ülke markalarının daha az rekabetçi hale getirdiğine vurgu yapılıyor.

Alman araba sanayisinin bir öteki zayıf noktası da dijital teknolojilerin yavaş gelişmesi. Tesla’da standart olan otonom sürüş sistemleri ya da yenilikçi bilgi-eğlence özelliklerin Alman modellerinde ekseriyetle daha az teknolojik olduğu tabir ediliyor.

Avrupa’daki ekonomik durum otomotiv sanayisi üzerinde çok değerli bir baskı oluştururken tüketicinin yüksek enflasyon sonrası tasarruf eğiliminde olması, artan belgisiz ortam ve zayıf ekonomik büyüme birçok tüketicinin yeni bir otomobil almak gibisi büyük alımları ertelemesine neden oluyor.

Bu durum bilhassa eserleri Asyalı rakiplerine kıyasla kıymetli olan Alman üreticileri etkiliyor.

Uluslararası ticari alakalar ek riskler içerirken, ABD’de Donald Trump’ın tekrar lider seçilmesiyle AB’den gelecek arabalara mümkün cezalandırıcı gümrük vergilerinin, Çin’in AB’ye karşılık olarak Avrupa’dan elektrikli arabalara yönelik muhtemel yeni vergilerin de durumu daha da kötüleştirebileceği belirtiliyor.

ABD ve Çin gibisi ihracat pazarlarına olan bağımlılık Alman otomotiv üreticilerinin içinde bulunduğu krizi daha da kötüleştirirken, Donald Trump’ın tekrar lider seçilmesiyle mümkün cezalandırıcı gümrük vergilerinin Volkswagen, BMW ve Mercedes-Benz’in kârlarını çok kıymetli ölçüde azaltabileceği belirtiliyor.

Bu durumun kesim üzerindeki baskıyı daha da artırması ve derin istihdam kesintilerine sebep olması bekleniyor.

Kovid-19 pandemisi sırasında elde edilen güçlü karların akabinde, birçok şirket marjlarına ait gerçekçi olmayan beklentilerini sürdürürken, getiriler üzerindeki bu baskı, araştırma ve geliştirmeye yapılan uzun vadeli yatırımları tehlikeye atan çok kemer sıkma tedbirlerine yol açıyor.